#Cəmiyyət

Futbol meydanını döyüş meydanına dəyişən hakim

Mar 06, 09:45 / Mənbə: Kaspi.az

 

Kamal Umudlu: "Müharibədə

döyüşçülər arasında ailədən də ötə bağ yaranır”

 

Futbol

hakimidir, onu daim futbol meydançasında görürük. O da bu işindən zövq alır və

özünü futbol meydançasında xoşbəxt hiss edir. Ancaq İkinci Qarabağ Savaşı

başlayanda, o, özünü futbol meydançasından çox, döyüş meydanında görür və buna

görə sentyabrın 30-u səhər saat 7-də Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə

Dövlət Xidmətinə zəng vurur və elə həmin gün də döyüşdə iştirak etmək üçün yola

düşür. Söhbət futbol hakimi Kamal Umudludan

gedir.

Redaksiyamızın

qonağı olan K.Umudlu ilə İkinci Qarabağ Savaşı dövründəki 93 günlük hərbi

xidmətindən danışdıq.

Bildirək

ki, K.Umudlu 1995-ci il iyulun 9-da Bakı şəhərində anadan olub. Əslən Qazax rayonundandır.

Orta təhsilini Xətai rayonunda yerləşən Ədalət Abbasov adına 257 saylı tam orta

məktəbdə alıb. 2012-2016-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman

Akademiyasında futbol ixtisası üzrə təhsil alıb. Təhsil aldığı müddətdə uşaq

liqalarında köməkçi hakim kimi iştirak edir. Təhsilini başa vurduqdan sonra

hərbi xidmətə yola düşür. Qayıtdıqdan sonra isə öz mövqeyini baş hakimliyə

dəyişir.

"Çağırışı gözləyə bilmədim”

K.Umudlu

döyüşə könüllü yollananlardandır. Deyir ki, müharibə başlayandan cəbhədə deyil,

evdə olmağı ona narahatlıq verirmiş: "Uzun illər idi ki, hər birimiz

torpaqlarımızın azad olunmasını istəyirdik. Bu müharibədə də belə bir şansımız

yaranmış olurdu. Sentyabrın 27-si səfərbərlik elan olunandan sonra bir neçə

yaxın dostuma çağırış gəldi və onlar döyüşə yola düşdülər. Cəbhədə döyüş gedəndə,

 bəzilərinin ön cəbhədə düşmənlə üzbəüz

olduğu vaxtda evdə oturmağım mənə narahatlıq verirdi. Evdə deyirdim ki, mən

getmək istəyirəm. Amma sentyabrın 25-i futbol çempionatımızda oyun idarə etmişdim.

Oyun bitəndən sonra başım bir neçə gün də oyunla bağlı bəzi proseslərə qarışdı,

amma yenə də narahat idim. Sentyabrın 29-u uşaqlıq dostum Famil də yola düşdü,

həmin gün düşündüm ki, ən yaxınlarım gedib, mən hələ burdayam. Sentyabrın 30-u

səhər tezdən 7-də səfərbərlik xidmətinə zəng vurdum, həmin gün günorta artıq

döyüşdə iştirak üçün yola düşdük”.

Kamalın

ailəsi onun döyüşdə iştirak etmək istəyini normal qarşılayır: "Atam ehtiyatda

olan hərbçidir. Deyirdi ki, çağırış olanda, hər birimiz gedəcəyik. Dedi ki, 1-2

gün səbir et, çağırış olmasa, özün müraciət edərsən. Amma çağırışı gözləyə

bilmədim. Gəlməyə, yaxud gec gələ bilərdi. Atam da, anam da normal

qarşıladılar, dedilər ki, ürəkdən istəyirsən, get”.

"Vətən sevgisi qorxu hissini üstələyir”

Kamal

bildirdi ki, kənardan təsəvvür etməklə, müharibənin içində olmaq tamam başqadı:

"İlk olaraq Goranboy tərəfdən Ballıqaya ərazisinə yaxınlaşanda, mərmilərin,

topların səsləri gəlməyə başladı və müharibənin içində olduğumuzu hiss edirdik.

Ballıqayaya yaxınlaşanda, hər birimizə 3 giliz təqdim olundu. Hər birinin

üstündə ad-soyadımız və bir nəfərin əlaqə nömrəsi yazılır. Düşündük ki, bunun

biri bəsdir, niyə üçünü verirlər? Amma bunların hər birini fərqli ciblərimizə

qoymağımızı istədilər. Səbəbini soruşduq, cavab belə oldu ki, döyüş meydanında

nə olacağı bilinmir, ona görə bu məlumatlar bir neçə cibinizdə olsun. Bu, müharibə

ilə bağlı çox fikir demiş olur”.

Kamal

deyir ki, hər insanda qorxu hissi olur, amma vətən sevgisi bu hissi üstələyir:

"Mən döyüşə artilleriyaçı kimi qatılmışdım. Artilleriya döyüşdə nə qədər önə

getsə də, döyüşçülərlə müqayisədə arxa cəbhədə olur. Ona görə, tam ön cəbhədə

deyildik, amma aramızdakı məsafə çox qısa idi, orda olan məlumatlar birinci

bizə gəlirdi. Hər an şahidi olduğumuz hal döyüş yoldaşlarımızın qorxmazlığı ilə

bağlı olurdu. Kimsə heç nədən qorxmadığını deyirsə, buna inanmıram. Normal

insanda qorxu hissi olur. Amma döyüş meydanında bu, fərqli olur. Burda vətən

sevgisi var. Vətən sevgisi qorxu hissini üstələyir, buna görə, döyüş meydanında

qorxu hissi tamam itir. Belə nümunələr var idi ki, düşmən minomyot mərmiləri atan

zaman bizim əsgərlər geriyə deyil, irəli doğru qaçırdı. Ölümdən deyil, ölümə

doğru qaçırdılar. Döyüşçülərimizdən eləsi var idi ki, qolunun birini itirirdi,

yenə irəli doğru qaçırdı, düşmən üzərinə gedirdi. Bu, mərdliyin, igidliyin,

cəsurluğun ən böyük göstəricilərindən biridir”.

 

"Bir-birimizlə hallaşmışdıq”

K.Umudlunun

sözlərinə görə, düşmənin kapitulyasiya aktını imzaladığı gecə çox böyük

əməliyyata hazırlaşırmışlar: "Əməliyyatların ağırlığını, orda döyüşçüləri nələr

gözlədiyini öncədən də təxmin etmək olur. Sonuncu belə əməliyyata noyabrın 9-u

hazırlaşdıq. Komandanlıq tərəfindən bizə hücum əmri verilmişdi ki, tam hazır

vəziyyətdə gözləyin, bu gecə böyük əməliyyat olacaq, daha irəliyə doğru

gedəcəyik. Həmin gün yoldaşlarımızla yatmadıq, əmr gözləyirdik. Elə bir

əməliyyat idi ki, orda hər şey ola bilərdi, qayıtmamaq da var idi.

Bir-birimizlə hallaşmışdıq. Həmin gecə düşmən kapitulyasiya aktını imzaladı və

təslim oldu. Müharibə belədir, bir saat sonra nə olacağı ilə bağlı

qeyri-müəyyən düşündüyümüz vaxtda düşmən təslim oldu”.

Müharibə

bitəndən sonra xidmətdə qalanlardan biri də Kamal olur. Döyüş olmadığı üçün boş

vaxt da yaranırmış. Deyir ki, bu dövrdə kitab oxumağa vaxt ayırırmış: "Müharibə

bitdikdən  sonra müəyyən qədər vaxtımız

olurdu. Hər kəsin öz məşğuliyyəti var. Kimi internetə daxil olurdu, kimi kitab

oxuyurdu, kimlərsə də başqa nələrsə. Mən kitab oxuyurdum. Məndə hakimlik

peşəsinə böyük sevgi var. Bu işdə daim özünü təkmilləşdirməlisən. Oyun

qaydaları kitabı var, hər il orda yeniliklər olur. O kitabı əldə etmişdim. Boş

vaxtlarımda oxuyurdum”.

 

"Ən yaxınlarım bilirdi, bir də sənə deyirəm”

Kişilərin

dostlarının bir qismi hərbi xidmət yoldaşları olur. Kamalın da hərbi xidmətdən

qazandığı dostları var. Amma deyir ki, müharibənin dostluqları isə bir

başqadır: "Hərbi xidmətdə qazandığım dostlar var, hazırda da əlaqə saxlayırıq,

görüşürük. Ancaq müharibə dövrünün dostluqları bir az başqa olur. Sakit dövrdə

hərbi xidmətdə olanda, düşünürsən ki, bir yerdəyik, bir il, il yarım sonra sən

də, yoldaşların da evinə qayıdacaq. Lakin müharibə dövründə yanında olanlardan

kimlərin sağ qalıb-qalmayacağını, bir neçə dəqiqə sonra başına nə gələcəyini

bilmirsən. Müharibədə döyüşçülər arasında ailədən də ötə bağ yaranır. Hər anın

bir yerdə keçir, heç kim yanındakının və özünün sabahının necə olacağını

bilmir. Bu isə insanları daha da bir-birinə bağlayır”.

K.Umudlu

bildirdi ki, müharibə döyüşçülərə çox böyük güvən hissi aşılayır: "Normal

vaxtda bir adamla bəzən 3-4 il dostluq edərsən, amma ona sirlərini,

ürəyindəkiləri danışa bilməzsən. Amma müharibədə 10-15 gün ərzində tanıdığın

birinə sirrini açırsan, ən yaxın dostlarına dediklərini, bəzən demədiklərini

onlara danışırsan. Mənə də danışılan sirlər, olub, mən də danışmışam. Bu cür

söhbətlər belə başlayırdı: "Bunu heç kimə danışmamışam”, "Ən yaxınlarım

bilirdi, bir də sənə deyirəm”. Müharibə həm də bizə daha böyük güvən hissi

aşılamış olur. Əgər sirrini kiməsə danışırsansa, deməli, döyüş meydanında da

ona güvənəcəksən”.

 

"Erməni əsgərləri uduzacaqlarına əmin idilər”

K.Umudludan

döyüşçü deyil, hakim kimi iki ölkənin döyüşçülərini müqayisə etməyini də

istədik: "Futbolda belədir ki, sonda bir tərəf qazanır, digər tərəf uduzur.

Adətən, güclü tərəf qalib gəlir. Amma güclünün şansı gətirmədiyi vaxtlarda

zəiflər də hansısa oyunda qalib gəlir. Biz bu döyüşdə güclü, mərd, igid və

haqlı tərəf idik. Haqqımız olanı almaq üçün əsgərlərimiz çox böyük fədakarlıq,

igidlik göstərdilər. Bu döyüşdə güclü, mərd, igid və haqlı tərəf qazandı. Amma

erməni əsgərləri bu döyüşdə qalib gəlmək üçün heç nəyi gözə almırdılar. Həm

haqsız tərəf idilər, həm də qorxaq. Döyüş meydanında silah-sursatlarını atıb

qaçırdılar. Erməni əsgərlərinin vuruşmaq istəmədikləri ilə bağlı internetdə

videolar da yayılırdı. Qaçırdılar, çünki qorxurdular. Qorxan, məğlub olacağını

bilir deyə qorxur. Biz güclü olduğumuzu bilirdik və qorxmurduq. İstər müharibə

olsun, istər hansısa yarış, güclü tərəfin qorxmağa səbəbi olmur. Erməni

əsgərləri uduzacaqlarına əmin idilər”.

Döyüş

yoldaşları arasında futbolla maraqlanan və onu tanıyanlar da olur: "Döyüşçülər

arasında futbolla maraqlanan, əvvəlki dövrlərdə peşəkar, yaxud həvəskar futbolçu

olmuş şəxslər də var idi. Futbolla xüsusi maraqlananlar tanıyırdılar. Bəziləri

üzdən tanıyırdı, amma kim olduğumu bilmirdi, deyirdilər ki, sizi hardansa

tanıyırıq. Deyəndən sonra bilirdilər. Futbolla maraqlanan ətraf olanda,

futboldan danışırdıq, müzakirələr edirdik”.

Subay döyüşçülərin ailəli-uşaqlı döyüşçülərə jesti...

Kamal

əlavə etdi ki, subay döyüşçülər ailəli-uşaqlı döyüşçüləri nisbətən arxa plana

çəkməyə, riskli döyüşlərdə özləri iştirak etməyə çalışırdılar: "Əməliyyatlara

hansı qrupların, əsgərlərin gedəcəyi tamamlama mərkəzlərində

müəyyənləşdirilirdi. Tamamlama mərkəzlərində seçimlər, əməliyyata uyğun, fərqli

olur. Döyüş zamanı vaxt olmur ki, çox riskli əməliyyatlarda "ailəli, iki-üç

uşaqlı, subay” deyə seçim etsinlər. Tamamlama mərkəzində belədir ki, filan

qədər əsgər ehtiyatı lazım olur və bu, çox qısa müddətdə təmin edilməlidir.

Burda analiz aparmaq olmur. Kiminsə gəlib nə isə təklif  verməsini belə analiz etmək üçün vaxt qalmır.

Kim təyin olunursa, gedir. Amma subay əsgərlər ailəli-uşaqlı əsgərləri arxa

plana çəkməyə çalışırdılar. Təbii ki, subay şəxsləri də gözləyən sevdikləri

çoxdur, amma onlar döyüş yoldaşlarının uşaqlarını daha çox düşünürdülər. Biz bu

cür yanaşırdıq”.

 

"Zəfər dəhlizi”

K.Umudlu

döyüşdən sonrakı oyunda hakim kimi meydana daxil olanda, onun üçün "Zəfər

dəhlizi” təşkil edilir. O, belə bir qarşılanma gözləmədiyini deyir: "Mən döyüşə

gedəndə, bunun karyerama, yaxud mənə olan münasibətlərə təsirini düşünüb o

zəngi etməmişdim. Vətən uğrunda döyüşmək lazım idi və mən də özümü cəbhədə

gördüm və getdim. Döyüşdə iştirak etmişəm deyə, hansısa özəl münasibət də

gözləmirdim. Döyüşdən sonra "Səbail” – "Neftçi” matçında meydana qayıdacaqdım.

Ümumiyyətlə, qayda belədir ki, həmişə hakimlər və komandalar meydançaya bir

yerdə daxil olurdu. Oyundan bir gün əvvəl Peşəkar Futbol Liqasından Elgiz

Abbasovla əlaqə saxladıq. Həmişə oyundan öncə bəzi təşkilati məsələlər barədə

danışırıq. Bildirdi ki, pandemiyaya görə qaydalarda bəzi dəyişiklik edilib.

Dedi ki, birinci ev sahibi komanda, sonra qonaq komanda, sonra da hakimlər meydana

çıxacaq. Həm də dedi ki, orda nəsə tədbir olacaq. Onun nə olduğunu demədi, mən

də heç özümlə bağlı nəsə olduğunu düşünmədim. Oyun günü tuneldə Elgiz bəylə bir

yerdə idik. Komandalar dediyi kimi getdi, ancaq bildirdi ki, sənin hakim

komandan birinci getsin, sən axırda gedərsən. Soruşdum ki, hər hansı reqlament

dəyişikliyi var? Boylananda gördüm ki, komandalar meydançanın girişində dəhliz

formasında düzülüblər. O zaman dedi ki, bu dəhliz sənin üçün qurulub. Bu

diqqətə görə təşəkkür edirəm. İdman ictimaiyyəti tərəfindən çox yaxşı

qarşılandıq. Onlara da minnətdarlıq edirəm”.

Aygün

Asimqızı

 

 

 

Xəbərin mənbəsi: Kaspi.az